सखी मंद झाल्या तारका...

प्रस्तावना--

ही कथा म्हणजे काळानुरूप झालेला प्रेमाच्या व्याख्येमधला बदल..  

ही कथा म्हणजे तीस वर्षांपूर्वीच्या आणि आताच्या एका रात्रीची तुलना...

ही कथा म्हणजे, इतर संस्काराबरोबरच नवरा बायकोमधल्या अतूट प्रेमाचा संस्कार एका पिढीनं दुसऱ्या पिढीला द्यावा ही हाक आहे...

कथा ----

"सखी मंद झाल्या तारका.... आता तरी येशील का? येशील का??"

"अगं सखे येशील का आता?  इकडे चंद्र आता फुटलेल्या एका कौलामधून दिसायला लागलाय आणि चांदणी दुसऱ्या कौलामधून. पण इकडं माझी चांदणी शिवणकाम करत बसलेय. कसं व्हायचं? इकडच्या चंद्रानं चरफडत राहायचं का? ये लवकर झोपायला. 12 वाजत आले, पाय दुखतील सकाळी सकाळी त्या मशीन चे पायंडल मारून मारून."

इंदू गालातल्या गालात हसू लागली. दिवसभर शिवणकामाने पाय तर दुखायला लागलेच होते. तिलाही पटकन जाऊन शरदच्या मिठीत विलीन होऊन झोपावे वाटले. पण तिने मोह टाळला. आतूनच तिने पतीराजाच्या हाकेला उत्तर दिले.

"किती त्या कविता आणि किती ते सोज्वळ बोलणं. कुणी म्हणणार नाही, हे कविसाहेब कारकून म्हणून काम करतात. आले हो. एवढा एक झंपर शिवतेय, त्या बाईला उद्या सकाळी पाहिजे. टायमावर नाही दिला तर मग पुढच्या वेळी शेजारच्या सुनंदेकडं द्यायची शिवायला."

"किती काम करायला लागतं ग तुला. मी जर असा पायानं अधू आणि शिक्षणानं कमी नसतो तर काहीतरी चांगली मोठी नोकरी करून चांगले पैशे कमावले असते."

इंदू पटकन बाहेर आली, आणि तेही नाकावर लटका राग घेऊन."किती वेळा मी तुम्हाला एकच गोष्ट सांगायची. असं बोलायचं नाही. आज पण तसेच?"

"अं.. sorry sorry.. अगं कसं हे शब्द तोंडातुन बाहेर येतात हे शब्द कळतंच नाही. खूप प्रयत्न करतो, पण नेहमी नेहमी तो दुर्दैवी अपघात, त्याच्यामध्ये काळानं हिरावून नेलेले आप्पा, आणि माझा अपंग पाय आठवतो. तुला माहितीये? मला एक शिक्षक व्हायचं होतं. पण शिक्षणच मोजकं करू शकलो तिथं शिक्षक काय होणार?"

"नाही हो. असं नाही बोलायचं. तुमच्या कवितेची वही कुणी वाचली तर कुणी म्हणू शकेल का तुम्हाला किंवा तुमच्या मनाला अधू?? मला नाही येत एवढं तुमच्यासारखं चांगल्या चांगल्या शब्दात बोलायला. पण तुम्ही म्हणजे माझं सर्वकाही आहात. आणि तुमचा अपमान तुम्ही स्वतः केलात तरी आवडणार नाही."

"ठिकेय ठिकेय बाईसाहेब. आता असं निराश भाषा नाही बोलणार. पण तुझं शिवणकामाचं काम मध्येच राहिलं की. नाहीतर पुन्हा ती बाई तुझ्याकडं द्यायची नाही काम. कस्टमर जाईल ना तुझं?"

"मरू देत आता. तुम्ही म्हटलात ना चंद्र आणि चांदणी दिसतेय. कुठेय दाखवा बरं."

"हो दाखवतो ना. ये ना जरा जवळ, इथूनच दिसेल."

इंदू जवळ गेली आणि शरदच्या जवळ झोपली.

"कुठेय?"

"अगं इकडे, अजून इकडे."

इंदू अजून शरदच्या जवळ गेली. तिला त्या कौलामधून चंद्र आणि चांदणी तर दिसायला लागली. पण त्याच्या मिठीचा विळखा तिच्याभोवती पडला होता.

इंदू छान लाजली. आणि त्याची मिठी सोडवत रागावून म्हणाली,

"काय हो. तो चंद्र राहिला बाजूला पण हे असं काही तरी करायला काही तरी कारण काढता?"

"हम्मम्म.. एका परीने तुझं बरोबरच आहे. तुला जवळ घ्यावं म्हणून हे मन पन्नास कारणं शोधत असतं. पण तू ही फसतेसच ना. आणि माझी बायको आहेस, सगळ्यांच्या समोर देखील मिठी मारायला घाबरतो की काय?"

"इश्श.. काहीतरीच बोलायचं आपलं.. आणि कवीसाहेब काय करतील याचा नेम नाही."

लाजल्यानंतर तिचे झुकलेले डोळे आणि गालावर उमललेली खळी यावरून शरदची नजर तर हटायची नाही. आणि त्याची नजर हटत नाही हे उमजल्यानंतर इंदू पटकन उठली.

"असं काय बघत बसायचं वेड्यासारखं.? मी जाते शिवायला. झोपा तुम्ही तोपर्यंत. मी आलेच."

शरदने तिचा हात पकडून ठेवला. त्यापुढं मात्र तिचा काहीच उपाय चालला नाही. मुळात तिच्याही मनावर हा वेड्यासारखा वागणारा तिचा कवी नवरा राज्य करायचा. एकमेकांसोबत मिळणारा एखादा क्षण देखील खूप मोठ्या खजिन्यासारखा जपत होते दोघं.

शरदने अर्धवट राहिलेलं आपलं आवडतं गाणं गुणगुणायला आणखी सुरुवात केली.

"हृदया.....त आहे प्रीत अन, ओठांत आ~~हे गीत ही....

ते प्रेमगाणे छेडणा~~रा, सूर तू होशील का??"

इंदुनं स्वतःला शरदच्या स्वाधीन केलं. त्याच्या श्वासात श्वास आणि सुरात सूर मिसळला. आणि कधीपासून तिच्या ओठांवर असलेलं पण लज्जेमुळं  मनाच्या कुपीत सकाळपासून दडवलेलं गुपित तिनं त्याच्या कानामध्ये कुजबुजलं. शरदचा चेहरा खुलला आणि मिठीचा विळखा आणखी घट्ट केला.तिच्यापोटी दोघांच्या प्रेमाचं चिन्ह म्हणजे बाळ वाढत होत. पूर्ण रात्र तो गुणगुणत होता आणि ती ऐकत ऐकत मनात स्वप्न गिरवत होती.

                         ***************

"सखी मंद झाल्या तारका..

आता तरी येशील का...? येशील का....?"

सारंग ने लॅपटॉप मधून डोकं बाजूला घेऊन पाठीमागे बेडवर शांत पहुडलेल्या अदितीकडे हसत पाहिलं.

"अगं ते मेल सॉंग आहे, तू का म्हणतीयेस?"

आदिती ने निराश टोन मध्ये सुनावलं, " भावना सेम आहेत ना. त्या नायकाची सखी येत नाही लवकर, आणि इकडे माझा सखा घरी बसून ऑफिसचं काम करतोय. खूप दिवसातून हे गाणं ऐकलं रे. सकाळपासून मनात हेच गाणं वाजतंय आणि मी गुणगुणतेय. पण बघ आपल्या situation ला बरोबर जुळतंय."

"अगं थांब थांब. बोलू आपण. बॉस चा reminder ई-मेल आलाय. हा डेटा दिलाच पाहिजे आता."

सारंगचं लक्ष क्षणात बायको वरून लॅपटॉप मध्ये विलीन झालं. आदितीच्या मते, तिच्या मनातला बदाम राजा एक्सेल शीट आणि ई-मेल च्या राज्यातला जोकर झाला होता.

तिनं तोंड वळवून कुशी बदलली. का कुणास ठाऊक, अलगद डोळ्याच्या कडा पाणावल्या. तशी ती मिनिटा मिनिटाला किंवा छोट्याश्या गोष्टीनं रडणारी मुलगी नव्हती. पण या क्षणाला मात्र हुंदका आला. सकाळपासून ती या संध्याकाळची वाट पहात होती. सारंग ने जेव्हा ऑफिस मधून निघाल्यावर मेसेज केला त्यावेळी तर ती खूप सुखावली होती. तिला त्याच्याशी आज काही शेअर करायचं होतं. पण त्याच्या अचानक आलेल्या कामामुळं आता शक्य नव्हतं. तिनं डोळ्यातलं पाणी पुसलं.

"कॉफी घेणार का रे?"

"अं... नको..."

"बरं..."

बेडरूम मध्ये निरव शांतता होती. फक्त लॅपटॉप च्या कीज चा तेवढा आवाज येत होता. आजकाल अश्या रात्री वारंवार येत होत्या. आदितीच्या डोळ्यावर मात्र झोपेचा लवलेश ही नव्हता. ती उठून कॉफी बनवायला किचनमध्ये निघून गेली. कॉफी घेऊन येताना तिनं विचार केला की atleast गॅलरी मध्ये थांबावं. छान वारं सुटलं असेल. गॅलरीच्या जवळ जाताच तिला गाणं गुणगुणल्याचा आवाज ऐकू यायला लागला. तिने विचार केला, सासरे तर कधी रात्री 10 नंतर जागे नसतात. आवाज तर त्यांचाच येतोय. इतकी रात्र झाली, कसे काय जागे. पण का कुणास ठाऊक ते गॅलरी मध्ये असल्याने तिला खूप बरं वाटलं. थोडा वेळ दारापाशीच उभा राहून आवाज ऐकला. ते गायचे मधेच थांबले, आणि मागे वळून दाराकडे पाहिलं.

"अगं बाळा, अजून जागी तू? आणि हातात कॉफी मग?  काय बिनसलं की काय सारंग आणि तुझं? ये बरं इकडं."

आदितीचे वडील तिच्या लहानपणीच वारल्याने, ती तिच्या सासऱ्यांमध्ये वडिलांचं प्रेम शोधायची. मुळात ते होतेच खूप प्रेमळ. संगीत आणि वाचनाचे रसिक, काव्याची जाण. त्यांच्या कविता तर इतक्या रोमँटिक, की जणू ओळ आणि ओळ त्यांच्या पत्नीसाठीच लिहिलेय. काही कविता आयुष्याच्या अवघड क्षणांना सोपं करून देणाऱ्या होत्या. आदितीलाही त्यांनी स्वतःच्या मुलीवर जितकं प्रेम एका बापाचं असतं त्यापेक्षा वरचढच प्रेम दिलं होतं. तिच्या सासूबाई किंवा सारंग कधी तिच्यावर रागवले तर तिचा हक्काचा वकील, म्हणजे बाबा.

"अं... बाबा काही नाही हो. झोपच लागत नाहीये, सारंग.. सॉरी.. हे लॅपटॉप वर ऑफिस चं काम करतायत. म्हटलं छान वाऱ्यामध्ये उभं राहावं, म्हणून गॅलरी कडे आले. किती सुरेख म्हणत होतात गाणं, का थांबलात? आणि इतक्या वेळ का जागे आहात आज? माहितीये ना तुम्हाला पित्ताचा त्रास होतो मग सकाळी."

बाबांनी त्यांचा जाड फ्रेमचा चष्मा थोडासा ऍडजस्ट केला आणि आदितीकडे पाहून हसायला लागले.

"अगं हो.. हो... किती प्रश्न विचारशील. आणि सारंगचं नाव घेतलंस म्हणून मी काय रागावणार आहे का? तुझ्या सासूबाईंना आवडायचं नाही. तिला मी समजावून समजावून थकलो, अगं नवऱ्याला मित्र समजून नावाने हाक मारण्यात काय हरकत आहे."

अदिती छान लाजली, पण दुसऱ्या क्षणी सावरत बाबांना म्हणाली,

"बाबा तुम्ही म्हणजे पण ग्रेट आहात हा. वर्ल्ड'स बेस्ट सासरे उर्फ वडील असा पुरस्कार द्यायला हवा."

"हो हो द्या ना.... त्याबरोबर जर वर्ल्ड'स बेस्ट आजोबा असाही पुरस्कार पाहिजे मला."

आदितीला लगेच उमगलं नाही, पण जेव्हा त्यांच्या बोलण्याचा खरा अर्थ समजला तेव्हा मात्र तिला लाजेने दोन्ही हातामध्ये तोंड लपवावे लागले.

"पण आदिती बाळा, एक विचारू? खरं तर नवरा बायकोच्या भांडणात तिसऱ्याने पडू नये म्हणतात. पण तुम्हा दोघांचा सूर कुठेतरी बिनसल्यासारखा वाटतो का हल्ली? म्हणजे माझं चुकीचं असेल तर खूप चांगलं वाटेल मला. पण काहीही असेल तरी मला मनमोकळं सांग."

आदिती ला काय सांगावं यासाठी शब्दच सापडत नव्हते. ती कॉफी मग मध्ये राहिलेल्या घोटभर कॉफी कडे टक लावून पहात होती.

"बाबा, खरं तर आमचं भांडण वगैरे काही नाही. आणि असंही नाही की सारंग कुठे  चुकतोय. पण आमच्या नात्यात जी excitement होती, crazy प्रेम होतं ते कुठंतरी हरवल्यासारखं वाटतंय. सारंग कामात busy असल्यामुळं त्याला हे समजतं की नाही हे मला कळत नाहीये, आणि त्यामुळं माझा जीव खूपच घुसमटतो. आता आमच्या जीवनात luxury सगळ्या आहेत. सारंग ला चांगल्या पगाराची नोकरी, इतका पॉश फ्लॅट, गाडी हे पुरेसं नाही असं वाटतं आता. आम्ही कॉलेज ला असताना जेव्हा रिलेशन मध्ये होतो तेव्हा पैसे काहीच नव्हते आमच्याकडं पण दोघांचं प्रेम वस्तू आणि दिखाव्या पलीकडचं होतं. आम्ही तसे एकमेकांवर नाराज नाही किंवा तक्रार पण नाही. बाबा तुम्ही म्हणाल किती विचित्र आहे ही मुलगी बरोबर ना? म्हणजे तसं ऐकलं तर काही प्रॉब्लेम आहे असं वाटणार नाही."

ती गॅलरी च्या रेलिंगवरून खाली पाहत बोलत होती. तिचं मन गलबलून आलं होतं, तिसऱ्या मजल्यावरून खाली आसवांचे थेंब जमिनीपर्यंत पडताना तिला दिसत होते. बाबा तिच्या जवळ आले, आणि खांद्यावर हात ठेवून तिला जवळ घेतलं आणि तिला रडू दिलं.

"माझ्या पिला. नको रडू. कळलंय मला काय झालंय ते.  सगळं ठीक होईल, हे मी नक्की सांगतो. बघ म्हणजे तुमच्या पिढीतल्या लोकांसाठी आजच्या समाजाने प्रगतीच्या व्याख्याच बदलल्या आहेत. कुठल्याही लग्न झालेलं जोडपं जेवढ्या लवकर फ्लॅट, कार, फॉरेन टूर्स या गोष्टी achieve करेल ते जीवनात खूप सफल होत आहे असंच मानलं जातं. त्यात प्रेमाचं परिमाण गिफ्ट्स आणि सेलिब्रेशन वर मोजलं जातं. निखळ प्रेम, एकमेकांची काळजी, एकमेकांसाठीचा त्याग ह्या गोष्टी हळू हळू miss होतायत. मुळात ही तुमची चूक नाहीये, तर हा प्रवाहच तुम्हाला जबरदस्तीनं खेचतोय. मी सगळ्या म्हाताऱ्यांसारखा, 'आम्ही असे दिवस काढले, तुमच्यावेळी इतकं सगळं आहे' हे लेक्चर सांगणार नाही. पण मला एकच गोष्ट वाटते की, तुमचं राहणीमान गरीब असो की श्रीमंत, प्रेम हे अतुटच असलं पाहिजे. प्रेमात तडजोड नाही. तुझ्या हातातला कॉफी चा कप, खूप महागडा वाटतोय. पण कप खूप छान आहे म्हणून तू थंड किंवा बेचव कॉफी पिशील का? नाही ना? तुमचं प्रेम म्हणजे कॉफी आहे, ते कडक आणि गरमच पाहिजे. बर आत्ता तुमचा प्रॉब्लेम सॉल्व्ह करायला माझं एक ऐकशील?"

"हो बाबा. ऐकेन."

"पण थोडं वेड्यासारखं वागावं लागेल हं."

तिच्या चेहऱ्यावर फक्त प्रश्नचिन्ह होतं. बाबांनी तिला काय काय करायचं ते सांगितलं. आणि ते त्यांच्या बेडरूम मध्ये निघून गेले.

सारंग इकडे बेडरूम मध्ये अजून कामात मग्न होता. तो विचारच करत होता की ही नक्की एवढा वेळ बाहेरच्या खोलीत काय करतेय? तेवढ्यात गॅलरी च्या बाजूने जोरात ओरडल्याचा आवाज आला. आदितीचा आवाज होता तो. तो बाहेर धावला.

"आ आ... आई गं...."

सारंगच्या काळजात धस्स झालं. आदितीचा आवाज आणि तोही गॅलरी मधून म्हटल्यावर नको नको तो विचार त्याच्या मनात यायला लागला. पटकन उठून गॅलरी कडे पळाला. पाहतोय तो, आदिती गॅलरी मध्ये उभी होती. काही झालं नव्हतं, ती तर हसत होती पण डोळ्यात पाणी पण होतं. तोपर्यंत सारंगच्या हृदयाचा ठोका धड धड झाला होता. तिने असं मुद्दाम केलेलं पाहून त्याच्या चेहऱ्यावर रागीट भाव निर्माण झाले. तो तिला रागावणार एवढ्यात ती पूर्ण सुराने तिच्या फेवरेट गाण्याची ओळ म्हणू लागली,

"बोलावल्यावाचून ही, मृत्यू जरी आला इथे~~~,

थांबेल तो ही पळभरी, पण सां~~~ग तू येशील का~~~? येशील का?"

सारंग ला कळून चुकलं की तिला काय म्हणायचं होतं. क्षणभर त्याला तर हेच वाटलं होतं की गॅलरी मधून ती खाली पडली तर नसेल. आयुष्यात कधीही कल्पना न केलेलाच धक्का त्याने आत्ता काही सेकंदापूर्वी कल्पला होता. त्यानं तर आवेगाने त्याच्या अदितीला मिठीत घेतलं. गालाची कपाळाची चुंबने घेतली. तिला तर हे त्यांच्या आयुष्यातलं हे सर्वोच्च प्रेम वाटत होतं. सारंग ला तिनं एवढं काळजी करताना कधीही पाहिलं नव्हतं. त्यांचं प्रेम आता आतुर आणि excitement चं राहिलं नव्हत तर ते काळजी, जबाबदारी दाखवणारं mature प्रेम झालं होतं. त्यानं हळूच तिच्या गालावर चापट मारली, "वेडी झालीस का ग? किती drama करायचा? की कॉलेज मधलं acting चं वेड अजून संपलं नाही?"

"हो रे... नॉर्मल आवाजात बोलावलं की तू नुसता ढिम्म सारखा हो म्हणतो. असं ओरडले की पळत येतोयस.. पण ह्या acting चे दिग्दर्शक मात्र कोणी वेगळेच आहेत."

"दिग्दर्शक? कोण?"

तिनं बाबांच्या बेडरूम चं दार वाजवलं. आणि बाबा बाहेर आले.

"हे आहेत दिग्दर्शक.... आणि माझे प्रिय मित्र... लव्हगुरु... काहीही म्हण... पण आता मात्र आपल्या होणाऱ्या बाळाचे आजोबा.."

शेवटचं वाक्य ऐकून बाबा आणि सारंग दोघांच्याही चेहऱ्यावर आश्चर्याचे भाव तयार झाले. आणि काही क्षणात हास्यामध्ये रूपांतर झाले. दोघांनाही कळलं की आदिती आज का एवढी कासावीस होती त्याच्याशी शेअर करण्यासाठी..."

त्यानंतर तिघांनीही ती रात्र गप्पा मारण्यात आणि येणाऱ्या बाळाच्या स्वप्नात घालवली. बाबांना मात्र त्यांच्या इंदूची आणि फुटक्या कौलातून दिसणाऱ्या त्या चांदणीची आठवण येत होती. त्यांच्या मातीच्या घरामधल्या प्रेमाची जादू, या पोरांच्या काँक्रिट च्या घरट्यातसुद्धा सेम असावी ही मनोमन इच्छा व्यक्त केली.

कुठून तरी त्यांच्या कानात इंदूचा आवाज आला.

"अहो कविसाहेब.. असे बसलात काय.. पोरीची दृष्ट काढा आधी..."

त्यांच्या डोळ्यामध्ये पाणी होतं. माझी सखी कधी दूर गेलीच नाही, माझ्याजवळच आहे....

"जे जे हवे ते जीवनी, ते सर्व आहे लाभले....

तरी ही उणे काही उरे.... तू पूर्तता होशील का...?

सखी......................"

टीप --

कथेमध्ये वापरलेल्या गीताच्या ओळी, कथेची सुंदरता देण्यासाठी वापरल्या आहेत.

गीत : सखी मंद झाल्या तारका

गीतकार : सुधीर मोघे

संगीत : राम फाटक

गायक : सुधीर फडके